علائم کبد چرب در زنان و مردان چیست؟

کبد چرب یکی از بیماری های رایج است که در اثر تجمع بیش از حد چربی در کبد این مشکل ایجاد می شود. سوال اکثر افراد این است که علائم کبد چرب چیست؟ ما در این سری از مقالات دکتر علی امیراحمدی فوق تخصص جراحی لاپاراسکوپی و لاغری قصد داریم درباره تمامی نشانه های بیماری کبد چرب در زنان و مردان و علائم خطر این بیماری صحبت کنیم؛ با ما همراه باشید.

کبد چرب چیست؟

کبد یکی از اندام های حیاتی بدن انسان است که وظایف مختلفی را در بدن انجام می دهد که شامل موارد زیر است:

• ذخیره آهن؛
• تولید صفرا که به هضم غذا کمک شایانی می کند؛
• تبدیل مواد مغذی به انرژی؛
• تولید پروتئین مورد نیاز بدن؛
• کمک به لخته شدن خون برای بهبود زخم؛
• کبد با تولید فاکتورهای ایمنی به بدن کمک می کند تا در برابر عفونت ها مقاومت کند و باکتری ها و توکسین ها را از خون پاک کند؛

خوشبختانه در اکثر مواقع بیماری کبد چرب مشکل ساز نمی شود، اما در 7 الی 30 درصد از افرادی که به این بیماری مبتلا هستند، نشانه های کبد چرب حادتر می شود و این بیماری در سه مرحله زیر پیشرفت می کند:

• کبد چرب گرید 1: در این شرایط کبد ملتهب و متورم می شود که به بافت کبد آسیب وارد می کند به این مرحله استئاتوهپاتیت هم گفته می شود.
• کبد چرب گرید 2: بافت اسکار در محل هایی از کبد که آسیب دیده است ایجاد می شود، به این مرحله فیبروز هم گفته می شود.
• کبد چرب گرید 3: در صورت پیشرفت بافت اسکار، جایگزین بافت سالم می شود، در این مرحله گفته می شود سیروز کبدی دارید.

انواع کبد چرب چیست؟

انواع کبد چرب عبارتند از:

• کبد چرب الکلی: این نوع کبد چرب به دلیل مصرف بیش از حد نوشیدنی های الکلی ایجاد می شود.
• کبد چرب غیرالکلی: این نوع کبد چرب در افرادی بروز پیدا می کند که نوشیدنی های الکل دار مصرف نمی کنند. تا به امروز علت کبد چرب غیرالکلی دقیقا مشخص نیست اما فاکتورهایی مثل چاقی و دیابت ریسک ابتلا به این بیماری را افزایش می دهند.

علائم کبد چرب چیست؟

برخی از افرادی که کبد چرب دارند دچار مشکلاتی مثل اسکار کبد (فیبروز کبد) می شوند، که بسیار خطرناک است و ممکن است باعث نارسایی کبد شود. البته در صورت عدم توجه به نشانه های کبد چرب و درمان نشدن آن ممکن است فیبروز به سیروز تبدیل شود که آسیب کبدی ناشی از این مشکل در این صورت دائمی است. از جمله علائم شایع سیروز کبد که در واقع علائم خطرناک کبد چرب هستند، عبارتند از:

• درد شکم؛
• کاهش وزن یا افزایش وزن؛
• کاهش اشتها؛
• ضعف یا خستگی؛
• خارش پوست؛
• حالت تهوع؛
• زردی پوست و چشم (یرقان)؛
• کبودی پوست و خونریزی آسان؛
• کمرنگ یا بی‌ رنگ شدن مدفوع؛
• ادرار تیره ‌رنگ؛
• تورم پاها (ادم)؛
• تجمع مایع در شکم (آسیت)؛
• بزرگ‌ شدن سینه آقایان؛
• ضایعات خوشه‌ ای قابل‌ مشاهده از رگ ‌های خونی زیر پوست؛
• گیجی؛

درد شکم

از جمله نشانه های کبد چرب در برخی از افراد احساس درد یا ناراحتی در سمت راست بالای شکم است. این درد می تواند یک درد خفیف تا شدید باشد و یا حتی ممکن است همراه با احساس پری یا حتی چیزی شبیه به نفخ شکم باشد. شایان ذکر است که ناراحتی شکمی می تواند نتیجه التهاب یا بزرگ شدن کبد باشد.

کاهش یا افزایش وزن

یکی دیگر از شایع ترین علائم بیماری کبد چرب، کاهش یا افزایش وزن است. در واقع این بیماری با ایجاد اختلال در سوخت و ساز بدن باعث کاهش یا افزایش غیر قابل توجیه وزن می شود.

کاهش اشتها

کبد چرب می تواند دستگاه گوارش را هم تحت تاثیر قرار دهد و باعث کاهش اشتهای فرد شود که نتیجه آن کاهش وزن و کمبود مواد مغذی خواهد بود. از جمله علائم کبد چرب می توان به نداشتن علاقه به خوردن غذا یا احساس سیری در مراحل اولیه خوردن غذا اشاره کرد.

احساس ضعف و خستگی

یکی از علائم کبد چرب احساس خستگی و کمبود انرژی مداوم است. به دلیل اینکه کبد عضو مهمی در متابولیسم انرژی است و در صورت تجمع چربی در این عضو، ممکن است عملکرد مطلوبی نداشته باشد و فرد دچار خستگی و ضعف مزمن شود.

زردی پوست و چشم (یرقان)

یکی از دلایل ابتلا به یرقان می تواند کبد چرب باشد که همراه با علائمی مثل زردی پوست و چشم است. در واقع زردی پوست و چشم از علائم خطرناک کبد چرب است و در موارد شدید کبد چرب، این نشانه ها بروز پیدا می کند. در واقع در این شرایط کبد برای پردازش بیلی روبین (رنگدانه زردی که در طی تجزیه گلبول های قرمز تولید می شود) فعالیت شدیدی خواهد داشت که این وضعیت باعث تجمع بیلی روبین در بدن می شود که به صورت زردی پوست و چشم ها خود را نشان می دهد.

تیره شدن رنگ ادرار

تیره شدن رنگ ادرار هم می تواند علامت بروز اختلال در عملکرد کبد باشد. در واقع کبد چرب در روند سوخت و ساز بدن و دفع مواد زائد تاثیر منفی می گذارد که نتیجه آن تغییر رنگ ادرار خواهد بود.

تورم پاها

تورم پاها یا ادم یکی دیگر از نشانه های کبد چرب است که در صورت تجمع مایع در پاها و مچ پا این وضعیت رخ می دهد. در واقع ادم به دلیل ایجاد اختلال در عملکرد کبد و افزایش فشار در عروق خونی رخ می دهد. بروز ادم منجر ورم کردن پاها و حتی بروز مشکل حرکتی می شود.

علائم کبد چرب روی پوست چیست؟

در اکثر مواقع بیماری کبد چرب در حالت حاد یا مزمن علائمی را روی پوست نشان می دهد. بنابراین به هیچ عنوان مشکلات پوستی خود را دست کم نگیرید و به دنبال علت بروز این مشکلات باشید. از جمله علائم کبد چرب در پوست صورت عبارتند از:

• ضایعات عروقی شبیه به خال عنکبوتی؛
• قرمزی شدید کف دست؛
• بالا آمدن با تاخیر پوست پس از ضربه با انگشت؛
• خارش پوست؛
• ریزش منطقه ‌ای موهای زائد؛
• آکنه شدید؛
• توده‌ های تجمعی چربی رو پلک ‌ها؛
• ریزش مو؛

علائم کبد چرب در زنان چیست؟

چاقی و اضافه وزن و همچنین دیابت ریسک ابتلا به بیماری کبد چرب را دو چندان می کند. طبق مطالعات انجام شده، آقایان بیشتر از خانم ها در معرض خطر این بیماری هستند، اما ریسک کبد چرب در زنان مبتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک که مستعد ابتلا به دیابت، سطح بالای هورمون آندروژن و همچنین دچار اضافه وزن هستند، نیز نسبتا بالا است. 

البته طبق مطالعات و تحقیقات انجام شده، خانم های باردار نیز در معرض ابتلا به کبد چرب قرار دارند. از جمله عوارض کبد چرب در بارداری عبارتند از:

• عوارض متابولیک؛
•  زایمان سزارین؛
• فشار خون بالا؛
• زایمان زودرس؛
• خونریزی شدید در زمان زایمان؛

به دلیل اینکه نشانه های کبد چرب به نسبت سایر مشکلات کم است یا تشخیص آن در خانه دشوار است، به آن بیماری خاموش کبد هم گفته می شود. تشخیص دقیق کبد چرب تنها با آزمایش خون و سونوگرافی امکان پذیر است. 

همان طور که گفتیم خانم های باردار و  زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک که استعداد بیماری دیابت را دارند و همچنین دچار چاقی و اضافه وزن هستند، در معرض ابتلا به این بیماری خاموش قرار دارند. از جمله علائم کبد چرب در زنان عبارتند از:

• ریزش مو؛
• رفلاکس معده؛
• حساسیت‌ پوستی؛
• درد و تورم در قسمت بالا و راست شکم؛
• کم ‌خونی؛
• خشکی چشم؛
• سندرم پیش قاعدگی شدید  (PMS)؛ 
• درد بدن؛
• حساسیت پستان ‌ها؛

علائم کبد چرب در مردان چیست؟

با اینکه در اکثر مواقع علائم کبد چرب در مردان و زنان بدون نشانه است، اما در برخی مواقع با پیشرفت این بیماری و با بروز این علائم در مردان می توان احتمال ابتلا به بیماری کبد چرب را تشخیص داد:

• درد شدید در شکم؛
• حالت تهوع؛
• احساس پری در سمت راست و بالای شکم؛
• کاهش وزن سریع و بدون دلیل؛
• از دست دادن اشتها؛
• زردی پوست و چشم؛
• کبودی یا خونریزی‌ آسان اندام ‌ها؛
• ورم پاها؛
• ادرار تیره رنگ؛
• خوشه ‌های شبکه ‌مانند (تار عنکبوتی) عروق خونی زیر پوست؛
• تجمع مایع در شکم؛
• خستگی و ضعف؛
• خارش پوست؛
• بزرگ شدن سینه در آقایان؛
• آشفتگی ذهنی؛

علائم کبد چرب گرید ۱ چیست؟

بیماری کبد چرب به عنوان یک بیماری خاموش شناخته می شود و معمولا این بیماری نشانه های کمی دارد یا علائم آن چندان فاحش نیستند. این امر به ویژه برای بیماری کبد چرب گرید 1 صدق می کند؛ چون در این سطح از بیماری درصد چربی کبد کم است. با این حال می توان علائم کبد چرب گرید ۱ را نشانه هایی مثل احساس خستگی و احساس درد و ناراحتی در قسمت بالایی شکم اشاره کرد.

علائم کبد چرب گرید 2 چیست؟

در اکثر مواقع بیماری کبد چرب گرید 2 نشانه خاصی ندارد اما یکی از علائم رایج کبد چرب گرید 2 احساس درد مداوم در قسمت بالایی سمت راست شکم است. همچنین احساس خستگی و بی حالی دائمی هم از علائم کبد چرب گرید 2 است؛ اما این علائم می توانند نشان از مشکلات دیگر هم باشند و صرفا دلیلی بر ابتلای شما به کبد چرب نیست.

به طور کلی علائم کبد چرب گرید 2 شامل موارد زیر است:

• درد و ناراحتی در قسمت بالایی سمت راست شکم؛
• ورم شکم و پاها؛
• حالت تهوع؛
• خارش؛
• زرد شدن پوست و چشم‌ ها؛
• گیجی و عدم تمرکز و سردرگمی ذهنی؛
• تورم رگ های خونی زیر پوست؛
• اختلالات انعقاد خون و خونریزی؛
• کاهش وزن و بی‌ اشتهایی؛
• خستگی و بی‌ حالی مداوم؛

علائم کبد چرب گرید ۳ چیست؟

از جمله علائم کبد چرب گرید 3 در مراحل اولیه بیماری می توان به خستگی، درد خفیف در سمت راست بالای شکم، بی اشتهایی، کاهش وزن و حالت تهوع اشاره کرد. اما در صورت پیشرفت این بیماری و عدم درمان آن علائم شدیدتری مثل نفخ شکم، زردی پوست و چشم، خارش پوست، تیره شدن رنگ ادرار، تورم پاها و از دست دادن هوشیاری نمود پیدا می کنند.

چه کسانی دچار علائم کبد چرب می شوند؟

در صورتی که شرایط زیر را داشته باشید، بیشتر در خطر ابتلا به علائم کبد چرب قرار دارید:

• آسیایی ها و اسپانیایی ها؛
• زنان یائسه؛
• افراد با شاخص توده بدنی بالا (چاقی مفرط) با چربی شکمی زیاد؛
• فشار خون بالا؛
• دیابت بالا؛
• کلسترول بالا؛
• آپنه خواب انسدادی؛
• زنان باردار؛

روش های تشخیص کبد چرب

تشخیص کبد چرب در منزل کار آسانی نیست؛ زیرا در اکثر مواقع علائم کبد چرب در چهره بروز پیدا نمی کند. برای تشخیص کبد چرب آزمایش خون و سی تی اسکن کبد درخواست داده می شود.

روش های درمان کبد چرب

روش های مختلفی برای درمان کبد چرب وجود دارد که از جمله رایج ترین روش های درمانی این بیماری عبارتند از:

• کاهش وزن؛
• عدم مصرف نوشیدنی های الکل دار؛
• مصرف داروهای کنترل دیابت و کلسترول؛
• مصرف ویتامین E؛
• استفاده از داروهای گیاهی برای کبد چرب؛
• رژیم غذایی و تغییر سبک زندگی؛
• مصرف امگا 3؛
• مصرف فیبر؛
• درمان کبد چرب با جراحی لاغری؛

سوالات متداول